Στις 4 Ιουλίου του 1961 διεξήχθη στο «Απόστολος Νικολαΐδης» ένα από τα πλέον σημαντικά φιλικά που έχουν λάβει χώρα σε ελληνικό έδαφος. Η βραζιλιάνικη Σάντος πραγματοποιούσε περιοδεία στην Ευρώπη και στο τέλος Ιουνίου του 1961 φθάνει και στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τον Ολυμπιακό. Το ήδη μεγάλο γεγονός της άφιξης των Βραζιλιάνων πήρε ακόμα μεγαλύτερη αξία με την παρουσία του Πελέ, ο οποίος παρά το γεγονός ότι ήταν μόλις 21 ετών, είχε ήδη δώσει τα διαπιστευτήριά του στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο, κατακτώντας με την εθνική Βραζιλίας το Μουντιάλ του 1958!
Προτού αγωνιστεί λοιπόν εναντίον του Ολυμπιακού, η Σάντος αντιμετώπισε και τους άλλους δύο μεγάλους του ΠΟΚ, Παναθηναϊκό και ΑΕΚ. Όπως αναμενόταν, οι Βραζιλιάνοι επικράτησαν δις σημειώνοντας από 3 τέρματα (3-0 επί των «κιτρινόμαυρων» και 3-2 επί των «πρασίνων») και, όπως έδειχναν τα πράγματα, οι Πειραιώτες θα ήταν το επόμενο «θύμα». Τι ενίσχυε αυτήν την «βεβαιότητα»; Μα τα αποτελέσματα της ομάδας του Σάο Πάολο στην Ευρώπη από το 1957 περιοδεύοντας σε 12 ευρωπαϊκές χώρες έχοντας απολογισμό σε 52 αγώνες 38 νίκες, 7 ισοπαλίες και 7 ήττες με τέρματα 212-98!
Εκείνο το βράδυ στην Αθήνα, πάντως, ο κόσμος που γέμισε το γήπεδο (σχεδόν 25.000) σαν να περίμενε κάτι μεγάλο από την πειραϊκή ομάδα, που δύο μόλις ημέρες πριν, κατακτούσε το κύπελλο Ελλάδας στο ίδιο γήπεδο (3-0 τον Πανιώνιο). Ο αγώνας αποτελούσε το «κύκνειο άσμα» για τον μεγάλο Μπάμπη Κοτρίδη, ενώ ο Ηλίας Ρωσσίδης λόγω τραυματισμού στο μάτι, δεν μπορούσε να προσφέρει τις υπηρεσίες του.
Ο Ολυμπιακός μπήκε πολύ δυνατά στο παιχνίδι και ύστερα από 2-3 «διερευνητικές» επιθέσεις βρήκε γρήγορα τον δρόμο προς τα δίχτυα με τον Αντώνη Ποσειδώνα στο 10’ που συνδυάστηκε με τον Γιώργο Σιδέρη και, αποφεύγοντας δύο αμυντικούς, νίκησε τον Λαέρσιο (1-0). Το γήπεδο «πήρε φωτιά» από τις κραυγές του κόσμου. Το υπόλοιπο του ημιχρόνου κύλησε χωρίς πολλές φάσεις με τους Βραζιλιάνους να διαμαρτύρονται για τα μαρκαρίσματα των Πειραιωτών και τον Σάββα Θεοδωρίδη να αποκρούει στο 26’ «οβίδα» του αρχηγού Ζίτο. Στο 43’ όμως ο Ολυμπιακός «ξαναχτυπά» με τον Τάσο Σουρούνη που με δυνατό σουτ αιφνιδιάζει τον Λαέρσιο γράφοντας το 2-0.
Η Σάντος έμοιαζε «έξω από τα νερά της» και προετοίμαζε την αντεπίθεσή της. Πράγματι στο 50’ κερδίζει φάουλ έξω από την περιοχή, ο Ζίτο το εκτελεί και η μπάλλα που προσκρούει στον Στεφανάκο, καταλήγει στα δίχτυα (2-1). Το ενδιαφέρον κορυφωνόταν όπως και η ένταση μεταξύ των παικτών και λίγο μετά το βραζιλιάνικο τέρμα ο Σορμάνι «κλαδεύει» τον πάντοτε ήρεμο Κοτρίδη που του επιτίθεται ενώ και ο Κουτίνιο χτυπά τον Έλληνα άσσο. Ακολουθεί πανδαιμόνιο με μπόλικες «φιλοφρονήσεις» ανάμεσα στους παίκτες που είχε ως κατάληξη την αποβολή του Κουτίνιο από τον διαιτητή Ιωαννίδη που κρίθηκε γενικώς μη επαρκής να τηρήσει τον πειθαρχικό έλεγχο.
Το ψυχολογικό προβάδισμα πλέον το κρατούσε γερά ο Ολυμπιακός ύστερα και απ’ αυτήν την δοκιμασία, δυνάμωσε την άμυνά του για να διατηρήσει αυτό το σπουδαίο αποτέλεσμα ενώ στο 75’ ο Σιδέρης έστειλε την μπάλα στο δοκάρι. Οι Πολυχρονίου και Στεφανάκος από το κέντρο της άμυνας είχαν τα πάντα υπό έλεγχο σε… έδαφος και αέρα, με τον πρώτο να πιστώνεται την εξουδετέρωση του Πελέ.
Η νίκη των «ερυθρολεύκων» είχε τεράστιο αντίκτυπο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, αφού μόνο οι Ρεάλ Μαδρίτης, Μπαρσελόνα, Γάνδη, Ίντερ, Φιορεντίνα, Γάνδη και UDA Ντούκλας είχαν γευτεί ως τότε την χαρά της νίκης εναντίον της. Ακόμα ο θρίαμβος αυτός έγινε σταθμός της «ερυθρόλευκης» ιστορίας αλλά και… τραγούδι, αρχικά από τους Στράτο Παγιουμτζή και Μαρίνο Γαβριήλ, ενώ το «ακόμα σε θυμούνται η Σάντος κι ο Πελέ» αποτελεί κομμάτι του ύμνου της πειραϊκής ομάδας που τραγουδιέται από τους φίλους τους συλλόγου ως τις μέρες μας. Στα δυσάρεστα της αναμέτρησης ο θάνατος ενός 55χρονου φιλάθλου από καρδιακή προσβολή.
Η ταυτότητα της αναμέτρησης
Ολυμπιακός – Σάντος : 2-1
Σκόρερς: Ποσειδών 10′, Σουρούνης 43′ – Στεφανάκος 50′ (αυτ.)
Ολυμπιακός (Τζίνα Σιμονόφσκι): Θεοδωρίδης, Καμπόλης, Στεφανάκος, Σημαντήρης, Πολυχρονίου, Κοτρίδης (54’Σπετσέρης), Γκαβέτσος, Κ.Παπάζογλου, Μπέμπης (2’Σουρούνης), Γ.Σιδέρης (Ψύχος), Ποσειδών.
Σάντος (Λουίς Αλόνσο Πέρες «Λούλα»): Λαέρσιο, Ζετούλιο, Μάουρο, Ντάλμο, Ζίτο (Παγκάο), Λίμα, Ντορβάλ (13’ Σορμάνι), Μενγκάλβιο (Φορμίγκα), Κουτίνiο, Πελέ (Μπε), Πέπε.
Διαιτητής: Αρ. Ιωαννίδης