Στην Ελλάδα της ημιμάθειας των πάντων, συνέπεια της πλημμελούς ενημέρωσης, του δημοσιογραφικού εγωκεντρισμού που είναι συνέπεια του «ξερολισμού», αλλά κυρίως της ανυπαρξίας ελέγχουν για ό,τι γράφεται ή δεν γράφεται, «ο ΠΑΟΚ στο ματς με την ΑΕΚ ξεκίνησε με 4-4-3, μετά το γύρισε σε 4-2-3-1 και προς το τέλος έπαιξε 4-4-2».
«Η ΑΕΚ στο ματς ξεκίνησε με 4-2-3-1 και μετά το έκανε 4-3-3» και τελείωσε τον αγώνα με 3-4-3». Σαχλαμάρες που λέγονται αβίαστα και φυσικά, ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα. Είναι μία επίδειξη «υψηλής ανάλυσης» από τον κάθε «συγγραφέα», «ειδικό», «expert» με απόψεις οι οποίες συγκρούονται μεταξύ τους, με αποτέλεσμα, να δημιουργείται ασάφεια γύρω από τον τρόπο που αγωνίζεται η κάθε ομάδα. Δεν μπορεί, δεν γίνεται να υπάρχουν διχογνωμίες για το σύστημα και την τακτική κάθε ομάδας. Στην Ευρώπη δεν υπάρχουν δέκα «τακτικές» προσεγγίσεις για το ίδιο παιχνίδι.
Ας το ξεκαθαρίσουμε: Σύστημα είναι ο τρόπος που στήνεται μία ομάδα στο γήπεδο, για να κλέψει τη μπάλα από τον αντίπαλο και συνεπώς αφορά ΜΟΝΟ την άμυνα. Όταν, ας πούμε, διαβάζετε για 4-3-2-1, είναι η παράταξη της ομάδας μέσα στο γήπεδο για ν’ αμυνθεί. Πώς μπορούμε να τη διακρίνουμε; Πανεύκολο. Όταν η αντίπαλος τερματοφύλακας κάνει το «ελεύθερο», εμείς δεν κοιτάμε την μπάλα, αλλά την αντίπαλη ομάδα. Όταν ο Γλύκος κάνει το «ελεύθερο», κοιτάζουμε την παράταξη της ΑΕΚ και αντίστροφα, όταν ο Ανέστης «ελευθερώνει», εμείς κοιτάζουμε τους παίκτες του ΠΑΟΚ, πως είναι στημένοι στο γήπεδο. Αυτό λέγεται σύστημα. Τι, όμως είναι τακτική;
Τακτική είναι η διαδικασία επίθεσης, όταν μία ομάδα κλέψει τη μπάλα. Στην προπόνηση, ο προπονητής αναλύει στους παίκτες την διαδικασία, όταν πάρει η ομάδα κατοχή μπάλας. Λέει, ας πούμε, ότι ο σέντερ φορ θα πρέπει να πάρει τη μπάλα με πλάτη, να την γυρίσει στον μέσο, να φύγει από τα δεξιά ο δεξιός μέσος και να τον ακολουθήσει ο δεξιός μπακ. Και ταυτόχρονα, μέσα στην αντίπαλη περιοχή θα εισέλθουν ένας, δυο, τρεις επιτιθέμενοι. Όσοι προβλέπονται από το σενάριο.
Να ξεκαθαρίσουμε, ότι τα συστήματα και οι τακτικές ΟΥΔΕΜΙΑ σχέση έχουν με τις στημένες φάσεις και είναι λάθος καθοσιώσεως να λέγεται ότι οι αμυντικοί μαρκάρουν «χώρο», άρα παίζουν «ζώνη». Στα στημένα, μαρκάρουν παίκτες, όχι χώρο. Συνεχίζουμε.
Στην προετοιμασία του καλοκαιριού, ο κάθε προπονητής σχεδιάζει το σύστημα και την τακτική, ανάλογα με το υλικό που έχει. Και δεν εφαρμόζει περισσότερα από δυο συστήματα άμυνας. Διδάσκει ένα, το βασικό και ένα εναλλακτικό. Ας πούμε το ένα με τρεις παίκτες στην επίθεση και το άλλο με δυο. Όχι περισσότερα, γιατί οι παίκτες μπερδεύονται. Άρα δεν ισχύει ότι ο Ολυμπιακός αλλάζει… δέκα φορές σύστημα κατά την διάρκεια ενός αγώνα. Είναι ένας εξυπνακισμός και τίποτε περισσότερο.
Όταν παρακολουθείτε έναν αγώνα, μην κοιτάτε μόνο τη μπάλα, αλλά τι γίνεται γύρω από αυτήν στο «μικροχώρο», όπως λέγεται, αλλά και σε ολόκληρο το γήπεδο. Ένα απλό ερώτημα: Όταν ο Παναθηναϊκός κλέψει τη μπάλα στη δεξιά πλευρά του γηπέδου, στο ύψος της σέντρας, με τον Ζέκα. Παρατηρήσατε, ποτέ, τι κάνει ο Κουρμπέλης, τι ο Μπεργκ, τι ο Χουλτ; Όχι γιατί οι Έλληνες δεν είναι εκπαιδευμένοι να βλέπουν συνολικά το παιχνίδι, αλλά μόνο τη μπάλα.
Μόλις τελειώσουν τα play of, θα έχουμε την ευκαιρία να αναλύσουμε στην λεπτομέρειά τους τα συστήματα και τις τακτικές. Για να βλέπουμε ποδόσφαιρο. Εύλογα θα δημιουργηθεί η απορία: Γιατί να πιστέψουμε εσένα κι όχι τον διπλανό; Πολύ σωστό. Ρίξτε μια ματιά στο μίνι βιογραφικό μου και θα πειστείτε.