Το Μουντιάλ του 1994 έγινε στις Η.Π.Α. και ήταν το πρώτο που συμμετείχε η εθνική ομάδα της Ελλάδας. Βέβαια, η εμπειρία ήταν τραυματική για την ελληνική ομάδα, αφού είχε τρεις ήττες με απολογισμό γκολ 0-10 . Η διοργάνωση διεξήχθη από τις 17/6 έως τις 17/7 και για πρώτη φορά η διοργανώτρια ήταν από χώρα που δεν ανήκε ούτε στην Ευρώπη, ούτε και στη Λατινική Αμερική. Το κύπελλο πήρε η Βραζιλία, επικρατώντας στα πέναλτι της Ιταλίας του Ρομπέρτο Μπάτζιο. Για πρώτη φορά μια ομάδα έπαιρνε το κύπελλο κερδίζοντας στα πέναλτι τον τελικό και μάλιστα χωρίς να σκοράρει ούτε στην κανονική διάρκεια, ούτε και στην παράταση. Ο μ.ο. θεατών ήταν 69.000, αριθμός που αποτελεί ρεκόρ ως και σήμερα σε Μουντιάλ, παρότι οι κάτοικοι των Η.Π.Α. δεν είναι και οι καλύτεροι φίλοι του ποδοσφαίρου. Την πρώτη θέση μοιράστηκαν οι Χρίστο Στόϊτσκοφ και Ιγκόρ Σαλένκο με 6 γκολ. Μάλιστα, ο δεύτερος έβαλε τα πέντε από τα έξι σ’ ένα ματς (Ρωσία – Καμερούν 6-1). Επίσης, ήταν και το τελευταίο γκολ του Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα με την εθνική της χώρας του, κόντρα στην εθνική Ελλάδας. Στη συνέχεια πιάστηκε ντοπαρισμένος και αποβλήθηκε.
Την διοργάνωση φιλοξένησαν εννέα γήπεδα, όλα με χωρητικότητα πάνω από 50.000 ατόμων. Το ρεκόρ προσέλευσης έγινε στον τελικό, στο γήπεδο Ρόουζ Μπόουλ της Πασαντένα, με 94.194 οπαδούς. Τα γήπεδα που διεξήχθησαν οι αγώνες ήταν τα εξής: Ρόουζ Μπόουλ Πασαντένα, Πόντιακ Σίλβερντομ Ντιτρόιτ, Στάνφορντ Σαν Φρανσίσκο, Τζάιαντς Νέας Υόρκης, Σάιτρουλ Μπόουλ Ορλάντο, Σόλντιερ Φιλντ Σικάγο, Κότον Μπόουλ Ντάλας, Φόξμπορο Βοστώνη, Ρόμπερτ Κένεντι Μεμόριαλ Ουάσιγκτον.
Έξι ομίλους των τεσσάρων ομάδων είχαμε στην πρώτη φάση. Η τελική βαθμολογία ήταν η εξής:
Α΄Όμιλος: Ρουμανία 6, Ελβετία 4, Η.Π.Α. 4, Κολομβία 3.
Β’ Όμιλος: Βραζιλία 7, Σουηδία 5, Ρωσία 3, Καμερούν 1.
Γ’ Όμιλος: Γερμανία 7, Ισπανία 5, Νότια Κορέα 2, Βολιβία 1.
Δ’ Όμιλος: Νιγηρία 6, Βουλγαρία 6, Αργεντινή 6, Ελλάδα 0.
Ε’ Όμιλος: Μεξικό 4, Ιταλία 4, Ιρλανδία 4, Νορβηγία 4.
ΣΤ’ Όμιλος: Ολλανδία 6, Σαουδική Αραβία 6, Βέλγιο 6, Μαρόκο 0.
Στην φάση των 16:
Ρουμανία – Αργεντινή 3-2
Σουηδία – Σαουδική Αραβία 3-1
Βραζιλία – Η.Π.Α. 1-0
Ολλανδία – Ιρλανδία 1-0
Γερμανία – Βέλγιο 3-2
Μεξικό – Βουλγαρία 1-1 (1-3 πέναλτι)
Νιγηρία – Ιταλία 1-2 (παράταση)
Ισπανία – Ελβετία 3-0
Στα προημιτελικά:
Ρουμανία – Σουηδία 2-2 (4-5 πέναλτι)
Βραζιλία – Ολλανδία 3-2
Γερμανία – Βουλγαρία 1-2
Ιταλία – Ισπανία 2-1
Στους ημιτελικούς:
Σουηδία – Βραζιλία 0-1
Βουλγαρία – Ιταλία 1-2
Στον μικρό τελικό:
Σουηδία – Βουλγαρία 4-0
Στον τελικό:
Βραζιλία – Ιταλία 0-0 (3-2 στα πέναλτι)
Η καλύτερη ενδεκάδα της διοργάνωσης σύμφωνα με την FIFA αποτελείτο από τους: Πρεντόμ, Ζορζίνιο, Μάρσιο Σάντος, Μαλντίνι, Ντούνγκα, Μπαλάκοφ, Χάτζι, Μπρολίν, Ρομάριο, Στόιτσκοφ, Ρομπέρτο Μπάτζιο.
Όσον αφορά την συμμετοχή της Ελλάδας, μάλλον η ομάδα έμοιαζε με περιοδεύων θίασο, παρά με ποδοσφαιρικό σωματείο. Ο Αλκέτας Παναγούλιας και οι παίκτες έτρεχαν από διοργάνωση σε διοργάνωση που πραγματοποιούσαν οι Έλληνες ομογενείς στις Η.Π.Α. Που μυαλό για μπάλα λοιπόν. Το κακό άρχισε από νωρίς, αφού μόλις στο δεύτερο λεπτό της πρεμιέρας με την Αργεντινή, ο Μπατιστούτα εκμεταλλεύτηκε το σάστισμα των Ελλήνων αμυντικών και έκανε το 1-0. Ο Μπατιγκόλ πέτυχε άλλα δύο τέρματα, στο 45′ και το 88′, ενώ ενδιάμεσα είχε βάλει ένα εκπληκτικό γκολ ο Ντιέγκο Μαραντόνα, στο 60′.
Οι συνθέσεις του Αργεντινή – Ελλάδα ήταν οι εξής:
Ελλάδα: Αντώνης Μήνου, Στράτος Αποστολάκης, Θανάσης Κολιτσιδάκης, Στέλιος Μανωλάς, Γιάννης Καλιτζάκης, Γιώτης Τσαλουχίδης, Δημήτρης Σαραβάκος, Νίκος Νιόπλιας, Νίκος Μαχλάς (59′ Τάσος Μητρόπουλος), Νίκος Τσιαντάκης (45′ Σπύρος Μαραγκός) και Σάββας Κωφίδης.
Αργεντινή: Λουίς Ίσλας, Χοσέ Τσαμότ, Ρομπέρτο Σενσίνι, Φερνάντο Ρεδόντο, Όσκαρ Ρουτζέρι, Κλαούντιο Κανίτζα, Γκαμπριέλ Μπατιστούτα, Ντιέγο Μαραντόνα (83′ Αριέλ Ορτέγα), Φερνάντο Κάσερες, Ντιέγο Σιμεόνε, Αμπέλ Μπάλμπο (80′ Αλεχάνδρο Μανκούσο).
Στο δεύτερο παιχνίδι, κόντρα στην Βουλγαρία, ο Παναγούλιας πήρε την απόφαση να αλλάξει τα 6/11 της βασικής ενδεκάδας του πρώτου αγώνα, θέλοντας να αλλάξει το κλίμα ή και να τιμωρήσει κάποιους παίκτες. Βέβαια, αυτό δεν του βγήκε σε καλό, αφού η Βουλγαρία επικράτησε εύκολα με 4-0. Το 2-0 έγινε με δύο πέναλτι του Στόιτσκοφ στο 5′ και το 55, ενώ το τελικό σκορ διαμόρφωσαν οι Λέτσκοφ και Μποριμίροφ στο 65′ και το 90′ αντίστοιχα.
Οι συνθέσεις του Βουλγαρία – Ελλάδα ήταν οι εξής:
Βουλγαρία: Μπόρισλαβ Μιχαΐλοφ, Εμίλ Κρεμενλίεφ, Τρίφον Ιβάνοφ, Τσάνκο Τσβετάνοφ (77′ Ίλιαν Κιριάκοφ), Πέταρ Χούμπτσεφ, Ζλάτκο Γιάνκοφ, Εμίλ Κοσταντίνοφ (82′ Ντάνιελ Μποριμίροφ), Χρίστο Στόιτσκοφ, Ίορνταν Λέτσκοφ, Νάσκο Σιράκοφ, Κράσιμιρ Μπαλάκοφ.
Ελλάδα: Ηλίας Ατματζίδης, Στράτος Αποστολάκης, Γιάννης Καλιτζάκης, Νίκος Νιόπλιας, Νίκος Μαχλάς, Σπύρος Μαραγκός, Βάιος Καραγιάννης, Αλέξης Αλεξούδης (58′ Βασίλης Δημητριάδης), Μηνάς Χατζίδης (48′ Τάσος Μητρόπουλος), Κυριάκος Καραταΐδης, Σάββας Κωφίδης.
Στο τρίτο ματς, κόντρα στην Νιγηρία, η Ελλάδα πραγματοποίησε την καλύτερή της εμφάνιση στο Μουντιάλ και ήταν λίγο πιο προσεκτική, ίσως θα μπορούσε να πάρει θετικό αποτέλεσμα. Τελικά έχασε με 2-0 χάρη στα τέρματα των Τζορτζ και Αμοκάτσι στο τέλος του κάθε ημιχρόνου.
Οι συνθέσεις του Νιγηρία – Ελλάδα ήταν οι εξής:
Ελλάδα: Χρήστος Καρκαμάνης, Γιάννης Καλιτζάκης, Γιώτης Τσαλουχίδης, Νίκος Νιόπλιας, Νίκος Μαχλάς (80′ Βασίλης Δημητριάδης), Τάσος Μητρόπουλος (72′ Νίκος Τσιαντάκης), Βάιος Καραγιάννης, Μηνάς Χατζίδης, Σάββας Κωφίδης, Αλέκος Αλεξανδρής, Αλέξης Αλεξίου.
Νιγηρία: Πίτερ Ρουφάι, Στίβεν Κέσι, Ούτσε Οκετσούκβου, Τσίντι Νβάνου, Φίνιντι Τζορτζ (84′ Μούτιου Αντεπότζου), Ρασίντ Γεκινί (69′ Τζέι Τζέι Οκότσα), Εμάνουελ Αμουνίκε, Σάμσον Σιάσια, Ντάνιελ Αμοκάτσι, Σάντεϊ Ολίσε, Μάικλ Εμενάλο.
Ο τελικός έχει μείνει στην ιστορία για το χαμένο πέναλτι του Ρομπέρτο Μπάτζιο. Κι άλλοι έχασαν, αλλά δικό του ήταν το τελευταίο και εκτός αυτού, ήταν και ο κορυφαίος παίκτης του Μουντιάλ, μαζί με τον Ρομάριο. Όποια ομάδα από τις δύο θα κέρδιζε, θα ήταν πρώτη στις κατακτήσεις των παγκόσμιων κυπέλλων, αφού πριν τον τελικό είχαν πάρει από τρία. Το ματς δεν ήταν πολύ καλό και οι άμυνες των δύο ομάδων στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων. Οι Μπαρέζι και Μάρσιο Σάντος αστόχησαν στα πρώτα πέναλτι, ενώ οι Ρομάριο και Μπράνκο από την μία πλευρά και Αλμπερτίνι και Εβάνι από την άλλη, έκαναν το 2-2. Ο Μασάρο αστόχησε στο τέταρτο πέναλτι της Ιταλίας, ενώ το έβαλε ο Ντούνγκα για την Βραζιλία. Οπότε τα πάντα κρίνονταν από το πέναλτι του Μπάτζιο. Αυτός το έστειλε πολύ ψηλά και η Βραζιλία πανηγύρισε το τέταρτο τρόπαιο στην ιστορία της. “Ήθελα να στείλω την μπάλα στο κέντρο, επειδή ο Ταφαρέλ θα έπεφτε, και λίγο ψηλά για να μην την αποκρούσει με τα πόδια. Ήταν σωστή επιλογή. Δεν ξέρω πως την έστειλα τόσα μέτρα ψηλά”, τόνισε αργότερα ο μικρός Βούδας. Οι Βραζιλιάνοι αφιέρωσαν το τρόπαιο στον αδικοχαμένο Άϊρτον Σένα που είχε φύγει από τη ζωή λίγο νωρίτερα. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι που υποστηρίζουν πως έβαλε το χέρι του από ψηλά για να πάει έξω το πέναλτι του Μπάτζιο.
Το Μουντιάλ αυτό αποτέλεσε το “κύκνειο άσμα” του Ντιέγκο Μαραντόνα, όσον αφορά την εθνική ομάδα που αγάπησε και αγαπήθηκε όσο κανείς. Μετά τον αγώνα με την Νιγηρία βρέθηκε θετικός σε ντόπινγκ, σε πέντε υποκατάστατα εφεδρίνης. Ο πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της Αργεντινής, Γκροντόνα, απέκλεισε αμέσως από την αποστολή τον Ντιέγκο, φοβούμενος αποκλεισμό της χώρας του. “Ανησυχούσα επειδή υπήρχε περίπτωση να αποβληθεί η Αργεντινή. Πρότεινα στον Γκροντόνα να αποβάλλει τον Μαραντόνα και το έκανε. Η αποστολή παρέμεινε. Βάσει κανονισμών, ο παίκτης έπρεπε να αποκλειστεί. Δεν γνωρίζω εάν πήρε αναβολικά, αλλά τα αποτελέσματα δείχνουν πως ναι”, τόνισε ο πρόεδρος της FIFA, Ζοάο Χαβελάνζ. “Όταν ενημερώθηκα ότι βρέθηκε θετικός, πήγα στο δωμάτιο του κ. Μαραντόνα και μου είπε ότι το προηγούμενο βράδυ πριν το ματς είχε λάβει εφεδρίνη μέσω ενός φαρμάκου για τη μύτη. Οι γιατροί της ομάδας δεν γνώριζαν ότι ο Μαραντόνα λάμβανε φαρμακευτική αγωγή. Εάν το έκανε, ήταν με δική του ευθύνη” , είπε ο γιατρός της Αργεντινής, Ερνέστο Ουγκάλντε. “Μου έκοψαν τα πόδια και δεν με αφήνουν να μιλήσω. Γιατί μίλησε ο δρ. Ουγκάλντε; Γιατί δεν έκλεισε το στόμα του; Δεν καταλαβαίνει ότι το μηχάνημα μπορεί να κάνει λάθος; Αλλά όχι, δεν με νοιάζει, αφήστε με μόνο. Έχω δικαίωμα να υπερασπιστώ τον εαυτό μου, επειδή δεν παίρνω αναβολικά. Δεν ξέρω τι συνέβη. Στο τέλος, όμως, μόνο εγώ θα βουλιάξω”, είπε ο Μαραντόνα.
Φυσικά, το Μουντιάλ των Η.Π.Α. έχει μείνει στην ιστορία και για τον Κάρλος Εσκομπάρ. Η Κολομβία είχε μια εξαιρετική ομάδα στην διοργάνωση, με πρωταγωνιστές τους Χιγκίτα, Ασπρίγια και Βαλντεράμα. Μάλιστα, στα προκριματικά είχε κερδίσει με 5-0 την Αργεντινή. Όμως, τελικά δεν πήγε και τόσο καλά και διεκδίκησε την πρόκρισή της στην επόμενη φάση, κόντρα στις Η.Π.Α. Ο Κάρλος Εσκομπάρ, έβαλε καταλάθος αυτογκόλ και τελικά η Κολομβία αποκλείστηκε. Δέκα μέρες μετά, δολοφονήθηκε στην πατρίδα του από τον Ουμπέρτο Μουνιόζ Κάστρο, με 12 σφαίρες. Είναι κοινό μυστικό πως κατά του Εσκομπάρ ενήργησαν συμμορίες παράνομου στοιχήματος που είχαν χάσει πολλά χρήματα από τον αποκλεισμό της Κολομβίας. Το 2002 στο Μεντεγίν, έγινε ένα μνημείο υπέρ του αδικοχαμένου ποδοσφαιριστή.