Κάπου στο 2004, στο λόμπι ξενοδοχείου της Λισαβόνας, πιάσαμε κουβέντα με τον Τραϊανό Δέλλα. Ήταν η προηγούμενη ημέρα πριν από τον μεγάλο τελικό του EURO 2004, κόντρα στην Πορτογαλία. Ρωτήσαμε τον Δέλλα, αν οι συμπαίκτες του στη Ρόμα του έστειλαν κανένα μήνυμα για την πρόκριση στον τελικό της εθνικής μας. Αν επικοινώνησε κάποιος μαζί του κλπ. Ο Δέλλας ήταν από τους βασικούς πρωταγωνιστές της Ρόμα εκείνη την εποχή.
Έβγαλε το κινητό του. Ο πρώτος που του είχε στείλει ολόκληρο κατεβατό, ήταν ο Φραντζέσκο Τότι! Ναι, αυτό το «τοτέμ» της Ρόμα, που σταμάτησε τη μπάλα την περασμένη Κυριακή. Απορήσαμε. Πώς ήταν δυνατόν, ένας ολόκληρος Τότι ν’ ασχολείται με οποιονδήποτε άλλον και να του στέλνει μηνύματα; Και είπε ο Τραϊανός: «Είναι φοβερό παιδί ο Τότι, πολύ ωραίος τύπος. Ούτε τουπέ, ούτε μεγαλοσύνες. Γι αυτό είναι πραγματικά μεγάλος αρχηγός και θα γεράσει στη Ρόμα».
Εκείνη την εποχή, η Ρεάλ Μαδρίτης «καιγόταν» ν’ αποκτήσει τον Φραντζέσκο Τότι. Ένα τρένο λεφτά έριχνε στα πόδια του, αλλά οι χρηματιστές της Μαδρίτης δεν είχαν υπολογίσει κάτι. Ότι οι πραγματικοί βασιλιάδες, δεν εξαγοράζονται, με όσο χρήμα. Ο Τότι έμεινε και… γέρασε (ποδοσφαιρικά) στη Ρόμα. Ένας κανονικός αυτοκράτορας. Κι έφυγε από το ποδόσφαιρο, όπως ακριβώς του άξιζε. Με ποταμούς δακρύων και σπαρταρισμένες καρδιές.
Αυτό το σκηνικό που στήθηκε στο «Ολίμπικο» της Ρώμης για το «αντίο» του Φραντζέσκο Τότι δεν έχει προηγούμενο. Και σ’ άλλα μεγάλα κλαμπ υπήρξαν «θρύλοι» σαν τον Τότι, αλλά αυτός έμεινε εκεί. Δεν μετακόμισε ποτέ, ούτε για περισσότερο χρήμα, ούτε για περισσότερη δόξα. Ανήκει στη συνομοταξία των «ταγμένων», που τίποτε δεν στέκεται ικανό ν’ αλλάξει τη φανέλα του, την πόλη του, τους φίλους του. Ποτέ ένας ολόκληρος λαός δεν θρήνησε τον ποδοσφαιρικό χαμό ενός παίκτη του. Ποτέ. Μόνο για τον Τότι έγινε.
Τα τελευταία δέκα χρόνια, όταν γίνεται μία συστηματική προσπάθεια να διαλυθούν τα σύμβολα του κόσμου ο Τότι έπαιζε κόντρα στην επίθεση και κέρδισε. Ο λαός της Ρόμα, όπως και κάθε λαός, έχει την ανάγκη συσπείρωσης γύρω από το ένα σύμβολο, για να μη νιώθει μόνος κι εκτεθειμένος. Δεν πούλησε την ψυχή του στο διάολο για μερικά ευρώ παραπάνω, έμεινε εκεί για να θυμίζει στον κόσμο του ποδοσφαίρου, την ιερότητα του σκοπού του να ψυχαγωγεί τους διπλανούς του πρώτα και μετά τον κόσμο όλο. Και μακάρι, όλος αυτός ο δακρυσμένος λαός να μην είναι ένα… μελλοθάνατος που αποχαιρέτησε τον Καίσαρά του…